De chaos compleet!

Vorige week mocht ik voor een groep MKB-ondernemers en geïnteresseerde dorpelingen een presentatie geven over de toekomst van de tuinbouw. Doordat dit allemaal mensen uit de buurt zijn met binnen de familie nog een directe link met tuinbouw hoef je niet uit te leggen hoe bijvoorbeeld een plantje in een kas groeit. Wat er momenteel bij komt kijken om dit plantje goed te laten groeien en als onderneming toekomst te hebben, verbaasde de menigte wel en die verbazing baarde ook wel weer zorgen.
Vertellen we te weinig over wat we al goed doen, dat we een uitdagende werkgever zijn, met voldoende ruimte om door te groeien en dat we de maatschappelijke druk op verduurzamen goed kunnen invullen als sector als overheidsbeleid goed wordt afgestemd met de sector?

Het is overigens wel zo dat de dilemma’s waar een tuinbouwonderneming mee geconfronteerd wordt, legio zijn in het licht van de huidige energiecrisis en het is steeds moeilijker om het hoofd boven water te houden. Over wat voor dilemma’s praten we dan? Enkele praktijkvoorbeelden:

1. Onder maatschappelijke druk wordt het pakket aan gewasbeschermingsmiddelen gestaag afgebouwd en dus kunnen we niet meer gericht ingrijpen als een ziekte of plaag niet meer is in te dammen met biologische bestrijders. We kunnen over naar biologische middelen, maar de toelating van deze groene middelen duurt op dit moment vijf jaar, waar de chemische variant al is uit gefaseerd. Daarmee zijn sommige plagen al niet meer in de hand te houden en valt er hectares aan productie uit. Deze verliezen zijn feitelijk een verlies aan middelen en energie en werken daarmee de verduurzaming tegen.
2. We hebben momenteel een energiecrisis van ongekende omvang. De gasprijs staat op € 2,50 per kuub, waar € 0,25 normaal is. We zouden als sector gas kunnen besparen als aardwarmte concurrerend is t.o.v. warmte maken met de WKK. Hiermee verlaag je de gasvraag en breng je normaliter de prijs omlaag. Dit is helaas niet het geval door een kromme subsidieregeling en beperkte beschikbaarheid van CO2 en daarmee wordt aardwarmte afgebouwd. Dat je Rotterdam € 100 miljoen subsidie geeft om CO2 op te slaan in de bodem, waar deze CO2 in het Westland zeer bruikbaar was, is al krom, maar dat aardwarmteputten van € 18 miljoen per stuk nu noodgedwongen uitgaan die effectief 15 miljoen kuub gas per put hadden kunnen besparen is rondweg bizar te noemen.
3. De CO2 sectordoelen voor 2030 doemen ook al op, maar de huidige energiecrisis laat weinig ruimte om nog te investeren in verduurzaming van de sector en zal de meeste ondernemingen financieel uithollen. We zouden als sector deze doelen wel kunnen halen, wanneer we zouden stoppen met het inzetten van de WKK. Hierdoor halveert het gasverbruik van de sector per direct en haal je de doelen op je sloffen. Je mist alleen dan wel 11% van de Nederlandse elektriciteitsproductie en die is niet uit een andere bron te verkrijgen of de kolencentrales moeten weer aangaan!

De tuinbouw heeft altijd meebewogen met de tijd en wil dit ook graag blijven doen. De energiecrisis, ongelijke speelvelden en ondoordachte duurzaamheidseisen, laten de sector echter leeg bloeden en daarmee dreigt er een sector weg te vallen die voor het Nederlandse BBP € 7 miljard oplevert en dan praten we alleen over de primaire productie, nog niet over het agrocomplex en de scholen/universiteiten die hiermee samenhangen. Kortom alarmfase 1 zou je zeggen en dat merk je momenteel ook goed in de sector. De overheid straalt echter in afwezigheid en verantwoordelijke ministers praten liever over koetjes en kalfjes. Als we morgen collectief de WKK op een strategisch moment uitzetten, valt het net er zeker uit en hebben we denk wel de aandacht. Is dat het momenteel al waard om je zo te manifesteren of is daarmee slechts de chaos compleet?